Rijnstate en Isala krijgen UV-robots van Europese Commissie voor corona-afval

Op 20 november 2025 stonden twee Nederlandse ziekenhuizen plotseling midden in een Europese gezondheidsrevolutie: Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem en Isala Ziekenhuis in Zwolle kregen elk een ultraviolet-C (UVC)-desinfectierobot van de Europese Commissie. Geen prijskaartje, geen contract, geen lange ceremonie — gewoon een robot, geleverd, aangezet, en klaar om corona-verpleegkamers schoon te maken. Het is niet de eerste keer dat UV-licht in ziekenhuizen wordt gebruikt, maar dit is de eerste keer dat de Europese Commissie direct zulke apparaten uitdeelt aan specifieke ziekenhuizen in de EU — en dat gebeurde met een duidelijke boodschap: de pandemie is nog niet voorbij, en we moeten sneller zijn.

Waarom juist Rijnstate en Isala?

Beide ziekenhuizen zijn onderdeel van het mProve-netwerk, een samenwerkingsverband van Nederlandse ziekenhuizen dat zich richt op innovatie in de zorg. Dat maakt ze ideale proefkonijnen voor nieuwe technologieën. Rijnstate, een groot academisch ziekenhuis in Gelderland, en Isala, een belangrijk ziekenhuis in Overijssel, hebben al jarenlang samen gewerkt aan digitale transformatie en efficiëntie. Nu kregen ze de kans om een technologie te testen die in andere landen, zoals Duitsland en Zweden, al jaren in gebruik is. De robots zijn ontworpen om na het verlaten van een corona-patiënt de kamer volledig te desinfecteren — zonder chemicaliën, zonder menselijke fouten, zonder wachten op luchtwisselingen. Het is alsof je een stofzuiger gebruikt, maar dan voor virussen.

De robots werken met UVC-straling, een onzichtbaar licht dat het RNA van het coronavirus vernietigt. Volgens ICT Health is het "als een schoonmaakdoekje, maar dan voor einddesinfectie van ruimtes in ziekenhuizen". Dat betekent: nadat een patiënt is verplaatst, wordt de robot in de kamer geplaatst, automatisch gestart, en binnen 15 tot 20 minuten is de kamer veilig voor de volgende patiënt. Geen extra reiniging nodig, geen vertraging in de opnamecyclus. In tijden van pieken in corona-uitbraken, zoals die in de herfst van 2025 weer opkwamen, kan dit het verschil maken tussen een volle afdeling en een overbelaste afdeling.

Een stukje van een groter plaatje

De robotuitreiking kwam een dag na een andere grote aankondiging van de Europese Commissie: de Critical Medicines Act, die op 19 november 2025 werd voorgesteld. Die wet wil Europa minder afhankelijk maken van China en India voor essentiële geneesmiddelen. Het is een strategische verschuiving — van afhankelijkheid naar zelfvoorziening. De UVC-robots zijn geen onderdeel van die wet, maar ze passen perfect in hetzelfde denkpatroon: veiligheid. Zowel bij medicijnen als bij infectiebestrijding gaat het erom dat Europa zelf de controle behoudt. Geen leveringsvertragingen. Geen kwetsbaarheden. Geen wachten op buitenlandse producenten.

De Europese Commissie heeft in de afgelopen jaren al miljarden besteed aan vaccins, testen en PPE. Maar deze robots zijn iets anders: ze zijn duurzaam, herbruikbaar, en werken zonder continue input. Ze zijn geen tijdelijke oplossing — ze zijn een investering in de toekomst van ziekenhuislogistiek. En dat is waar het echt belangrijk wordt.

Hoeveel verschil maakt het?

De rapporten geven geen cijfers. Geen data over hoeveel tijd er bespaard wordt. Geen statistieken over lagere besmettingscijfers. Dat is frustrerend — maar ook typisch voor deze fase van de pandemie. We weten dat UVC-robottechnologie werkt. De WHO heeft het al jaren aanbevolen. In de VS en Japan zijn ziekenhuizen al jarenlang met deze robots aan het werken. In Nederland was het tot nu toe een kwestie van budget. De Europese Commissie heeft nu het geld en de wil geleverd — en daarmee een voorbeeld gezet.

De directe impact? Bij Rijnstate en Isala kan nu sneller een kamer worden vrijgemaakt. Dat betekent: meer patiënten kunnen worden opgenomen, minder vertragingen bij operaties, en minder risico voor medisch personeel. Dat is geen klein detail. In een ziekenhuis is tijd de meest schaarse bron. En nu is er een robot die die tijd teruggeeft.

Wat komt er nu?

De robotjes zijn een donatie — geen lening, geen verkoop. Maar hoe lang blijven ze? Wie onderhoudt ze? Wat gebeurt er als ze kapot gaan? Dat staat nergens. De Europese Commissie heeft geen duidelijk plan gedeeld voor de toekomstige uitrol. Maar dat is ook niet nodig. Wat wel belangrijk is: deze twee ziekenhuizen zijn nu een pilot. Als het werkt — en er zijn geen redenen om te denken dat het niet werkt — dan zal de Europese Commissie dit model uitbreiden. Denk aan andere ziekenhuizen in Noord-Brabant, Limburg, of zelfs België. De eerste stappen zijn gezet. Nu gaat het om schaalbaarheid.

Waarom dit alles nu?

Het is geen toeval dat dit gebeurt in november 2025. De herfst van dat jaar bracht een nieuwe golf van corona-varianten met zich mee. De zorgsector was nog steeds onder druk. De personeelsshortages waren nog niet opgelost. En de politieke wil om te investeren in preventie — en niet alleen in reactie — was groter dan ooit. De robots zijn een symbool: Europa wil niet alleen reageren op crises. Het wil ze voorkomen.

Deze robots zijn niet de oplossing voor alle problemen in de zorg. Maar ze zijn een krachtige, slimme, en ondertussen elegant manier om een van de grootste risico’s te verminderen: het verspreiden van infecties binnen de muur van het ziekenhuis zelf. En dat is iets waar iedereen profijt van heeft — patiënt, verpleegkundige, en burger.